Hoe werkt een plansysteem?
Doordat het plansysteem meer inzicht geeft in de activiteiten, krijgt de gebruiker meer grip op de dag. De activiteiten van een dag worden gestructureerd aangeboden en hiermee wordt duidelijk dat een dagritme bestaat uit diverse terugkerende activiteiten.
De dagen van de week, ochtend, middag en avond en begrippen als vandaag, gisteren en morgen worden inzichtelijk gemaakt.
Overgangen van activiteiten
Het omschakelen van de ene naar de andere activiteit wordt overzichtelijk in beeld gebracht en overgangen gemakkelijker gemaakt. Het is dan niet steeds opnieuw een verrassing dat een ‘nieuwe’ activiteit er plotseling is en de lopende activiteit dus moet stoppen.
Het kan heel vervelend zijn om een kind te moeten onderbreken tijdens het spelen, om naar bijvoorbeeld de tandarts te gaan. Als op het planbord deze afspraak duidelijk staat aangegeven, dan is deze onderbreking geen verrassing meer. De overgang van het lekker spelen naar het tandartsbezoek wordt zo minder ingrijpend.
Tip:
Als overgangen lastig zijn, combineer dan het planbord met een ‘time-timer’. Het wordt dan zicht- en hoorbaar wanneer de huidige activiteit stopt en de nieuwe activiteit begint.
Ondanks dat het onderhouden van het plansysteem behoorlijk wat discipline vraagt, kan de inzet van een planbord veel onrust en frustratie voorkomen. Hierdoor is het plansysteem ontlastend voor ouders, familie, zorgverleners of mantelzorgers.
Inrichten met pictomagneten
Het is mogelijk om alle activiteiten van 1 dag in te plannen. Denk hierbij aan activiteiten zoals opstaan, douchen, haren wassen, ontbijten en naar school. Maar het is ook mogelijk om alleen bijzondere activiteiten aan te geven, zoals tandarts, verjaardag, voetballen of taken als planten water geven of vaatwasser inruimen. Een combinatie hiervan kan uiteraard ook.
Tips:
Plant u alle details van een dag? Haalt dan ’s-avonds deze activiteiten van het bord en verhuis deze naar de volgende dag. De hele week helemaal uitwerken levert een bomvol bord op en dat maakt het geheel weer onoverzichtelijk voor de gebruiker.
Personaliseer het dagritmesysteem naar wens en de hoeveelheid duiding die de gebruiker nodig heeft.
Verwijs regelmatig naar het bord. Verwijs naar het bord als er vragen zijn rondom de planning. Het bord gaat dan leven en wordt belangrijk.
U kunt de pictomagneet ‘plannen’ gebruiken om de gebruiker te betrekken bij het inrichten van het bord.
U hoeft niet alle doelen in 1 week te realiseren. Begin eenvoudig en kijk wat in uw situatie werkt. Het inslijten van gedrag en het doen van huishoudelijke taakjes kan worden geoefend wanneer de gebruiker hieraan toe is. Het gebruik van het bord kan veranderen en u kunt het bord steeds opnieuw aan de veranderende wensen aanpassen.
Het plansysteem geeft steun, overzicht en zekerheid
De ouder/begeleider stuurt de gebruiker aan en verwijst naar de planning. Betrek de gebruiker zoveel mogelijk bij het inrichten van het planbord. Discussies, frustratie of woede-uitbarstingen worden zo voorkomen.
De gebruiker kijkt regelmatig zelf op de planning en krijgt zo overzicht en grip op de dag. Hij heeft steun aan het bord en hoeft niet steeds op de ouder/begeleider terug te vallen. Dit vergroot de zelfstandigheid van de gebruiker. Deze ervaart minder afhankelijk te zijn van ouders, mantelzorgers of zorgverleners. Zij kunnen dan positief investeren in hun relatie in plaats van steeds ruzie te maken. In feite wordt de gebruiker meer systeem- dan persoonsafhankelijk.
Zichtbaarheid
Het is fijn als het plansysteem op een zichtbare, makkelijk toegankelijke plaats hangt. Misschien de keuken, een doorgang tussen keuken en kamer of de gang? De gebruiker kan dan in het voorbijgaan, regelmatig een blik werpen op het bord. Het plansysteem biedt zo steun, zonder dat dit onmiddellijk in de gaten loopt. Dat kan voor de gebruiker heel prettig zijn.
Planbord binnen het gezin
Als het zicht op de eigen activiteiten ontbreekt of minimaal is, dan is er in het geheel geen zicht op de dagindeling van overige gezinsleden. De gebruiker kan het dan heel fijn vinden, als er ook activiteiten van anderen in huis op het bord staan. Dit geeft de gebruiker zelfvertrouwen.
Tips:
Als een gebruiker het gevoel heeft dat hij de enige in huis is die van alles ‘moet’. Dan zijn picto’s van huishoudelijke taken en klusjes rondom huis, van diverse sporten, ‘werken’ en ‘school’ perfecte picto’s om activiteiten van andere gezinsleden aan te geven. Denk ook aan bijvoorbeeld: bed opmaken, geld pinnen, glasbak, de diverse kliko’s, koken, prullenbak legen, ramen wassen, tuinieren of wc rollen vervangen.
Het ligt uiteraard aan het doel dat u wilt bereiken, maar het planbord hoeft geen alles omvattend overzicht voor alle gezinsleden te zijn. Het planbord wordt dan misschien te druk voor degene waar het bord voor is en schiet zijn doel voorbij. Het bord is er om de gebruiker structuur, overzicht, inzicht en zelfvertrouwen te geven.
Soms geeft het veel zelfvertrouwen als enkele belangrijke wekelijks terugkerende activiteiten op de planning zichtbaar blijven. Het geeft de gebruiker grip op de dag/week. Steeds een nieuwe planning voor de neus krijgen met alleen ‘nieuwe’ activiteiten geeft geen bevestiging dat er inzicht is en kan verwarring opleveren. De week blijft herkenbaar als er een bepaalde routine zichtbaar is.
Laat daarom bijvoorbeeld de wekelijks terugkerende belangrijke sportactiviteiten, muzieklessen, paardrijden, BSO en papa- of mamadagen op de weekplanning staan. Plan eventueel de dag van vandaag en/of morgen in detail.